Verlof of vakantie: is er verschil?

Vakantie en verlof: hoe zit het? Iedereen die in loondienst werkt, bouwt vakantie op. Minimaal is dat vier keer de arbeidsomvang per week: dus als een werknemer 32 uur per week werkt, bouwt hij 4 weken van 32 uur vakantie op. Dit zijn de wettelijke vakantiedagen. In een cao of arbeidsvoorwaardenregeling kunnen meer dagen afgesproken worden, de bovenwettelijke vakantiedagen. Tijdens de vakantie ontvangt de medewerker zijn salaris maar hoeft hij er niet voor te werken. Hij hoeft ook geen verantwoording af te leggen over de invulling van zijnvakantiedagen.

(Bijzonder) verlof

In sommige gevallen heeft een werknemer recht op (bijzonder) verlof, al dan niet doorbetaald. Je kunt denken aan het overlijden van een dierbare, de zorg voor een ziek kind, een noodsituatie of doktersbezoek. Het hangt van de situatie af welke vorm van verlof van toepassing is en of het gaat om betaald of onbetaald verlof. Er zijn verschillende vormen van verlof, soms geregeld in de wet, soms geregeld in de (collectieve) arbeidsovereenkomst. Wanneer een bedrijf niet onder een cao valt en meerdere werknemers dezelfde rechten op verlof hebben, is het handig om een personeelshandboek of personeelsreglement op te stellen.

Verlofregelingen: welke zijn er?

In een cao of personeelshandboek vind je vaak de regels rondom kort verzuimverlof zoals doktersbezoek of tandartsbezoek. daarnaast zijn er allerlei vormen van betaald en onbetaald verlof: calamiteitenverlof, ouderschapsverlof, kortdurend zorgverlof, langdurend zorgverlof of palliatief verlof, zwangerschapsverlof, bevallingsverlof, geboorteverlof voor de partner, kraamverlof, partnerverlof, adoptieverlof, pleegzorgverlof, rouwverlof, mantelzorgverlof, sabbatical, enzovoort.

Geen cao?

In het personeelshandboek of personeelsreglement kun je afspraken over kort verzuimverlof (dokter- en tandartsbezoek), calamiteitenverlof maar ook over de feestdagen: in de wet is niet geregeld dat werknemers vrij moeten zijn met nationale feestdagen! Leg het vast welke feestdagen doorbetaalde vrije dagen zijn, dat scheelt weer een discussie. Behalve regels rondom dokters- en tandartsbezoek kun je ook vastleggen hoeveel doorbetaalde vrije dagen een werknemer krijgt in het geval van een begrafenis: ook dit is niet wettelijk geregeld. Je voorkomt hiermee willekeur. In het personeelshandboek kun je ook afspraken opnemen over verplichte vrije dagen, zoals de dag na hemelvaart. Deze dagen worden dan wel van het vakantiesaldo van de werknemer afheboekt. Door dit soort afspraken vast te leggen in een personeelshandboek hoef je dit niet steeds weer in de individuele arbeidsovereenkomst op te nemen, de afspraken zijn helder en je voorkomt willekeur.

Betaald of onbetaald

Bij sommige verlofvormen wordt het salaris (deels) doorbetaald en sommige vormen van verlof zijn onbetaald. Dat wordt in de wet en aanvullend in de cao of individuele arbeidsovereenkomst afgesproken.

Overleg

Het is belangrijk te weten hoe het zit, wat de regels zijn, wat de rechten van werkgever en werknemer zijn. Het belangrijkste is, om het gesprek aan te gaan en er samen uit te komen. Begrip voor de situatie -wederzijds!- en een luisterend oor zijn minstens net zo belangrijk om plezierig met elkaar te blijven werken en het voorkomt ongewenst (ziekte-)verzuim. Als werkgever moet je kunnen inschatten of er recht op loondoorbetaling is en kun je achteraf aan een medewerker vragen om bewijs. Afwijken in positieve zin mag natuurlijk altijd, maar voorkom willekeur en weest beducht op de precedentwerking.