Ontslag bedrijfseconomische redenen
Als je één of meer werknemers wilt ontslaan om bedrijfseconomische redenen, kun je eerst proberen of je er samen met je werknemer(s) uitkomt en de afspraken op papier zet in de vorm van een vaststellingsovereenkomst (VSO). In de VSO maak je bindende afspraken en zorg je ervoor dat de formulering zodanig is, dat WW-rechten van de werknemer(s) veilig gesteld worden. Kom je er niet uit met de medewerker kun je een ontslagaanvraag bij het UWV doen. Als je meer dan 20 medewerkers binnen drie maanden wilt ontslaan, ben je verplicht een melding collectief ontslag (WMCO) te doen en kom je ook bij het UWV terecht. Je kunt overigens een voorlopige ontslagaanvraag doen voor medewerkers waarmee je nog wilt onderhandelen. Wanneer een medewerker zich dan ziek meldt, loop je niet het risico dat de ontslagprocedure vertraging daardoor oploopt.
Ontslagvolgorde
Bij de ontslagaanvraag voor meerdere medewerkers moet je rekening houden met de juiste ontslagvolgorde. Je doet dat met behulp van het afspiegelingsbeginsel. Dat houdt in, dat jouw bedrijf vóór en na de reorganisatie zoveel mogelijk dezelfde leeftijdsopbouw heeft. Per leeftijdsgroep wordt de medewerker met het kortste dienstverband voorgedragen voor ontslag. In de cao kunnen hierover andere of aanvullende afspraken staan, dus check de cao. Een ontslagcommissie toetst dan het ontslag.
Afspiegelingsbeginsel
Als jouw bedrijf moet inkrimpen dan kan het zijn dat je werknemers moet ontslaan binnen een bepaald bedrijfsonderdeel, bijvoorbeeld de productie. Je kijkt binnen het bedrijf wat uitwisselbare functies zijn. Uitwisselbare functies zijn functies die vergelijkbaar zijn maar ze hoeven niet hetzelfde te zijn. Op grond van functieomschrijvingen wordt de uitwisselbaarheid van functies beoordeeld. Wanneer je één medewerker wilt ontslaan die een functie die niet uitwisselbaar is met andere functies binnen het bedrijf vervult, hoef je het afspiegelingsbeginsel niet toe te passen.
Meer lezen over uitwisselbare functies.
Binnen de groep van uitwisselbare functies neem je eerst afscheid van de medewerkers in groep 1. Is dit onvoldoende, dan komt groep 2 aan de beurt, enzovoort.
Groep 1:
Dit zijn de externen of ingehuurde medewerkers die niet op de eigen loonlijst staan. Eerst neem je afscheid van uitzendkrachten, gedetacheerden, ingeleende krachten en zzp’ers die hetzelfde werk doen als de medewerkers die je wilt ontslaan. ZZP'ers en uitzendkrachten die andere werkzaamheden verrichten, hoef je niet te ontslaan als ze nodig zijn voor een goede bedrijfsvoering.
Groep 2:
Medewerkers en payrollmedewerkers die de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt.
Groep 3:
Werknemers en payrollmedewerkers met een nul-urencontract.
Groep 4:
Werknemers en payrollmedewerkers van wie het tijdelijke contract binnen 26 weken na de beslissing van het UWV afloopt.
Daarna worden de overige werknemers ontslagen volgens het afspiegelingsbeginsel. De werknemers met het kortste dienstverband binnen een leeftijdsgroep worden het eerst voorgedragen voor ontslag.
Groep 5:
Werknemers en payrollmedewerkers met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd of een contract voor bepaalde tijd waarvan de looptijd meer dan 26 weken bedraagt.
Medewerkers met vergelijkbare (uitwisselbare) functies deel je in in 5 leeftijdsgroepen:
- 15 – 25 jaar
- 25 – 35 jaar
- 35 – 45 jaar
- 45 – 55 jaar
- Ouder dan 55 jaar
Afwijken van het afspiegelingsbeginsel
Je hoeft het afspiegelingsbeginsel niet in alle situaties van bedrijfseconomisch ontslag te gebruiken:
- Jouw bedrijf of bedrijfsvestiging gaat sluiten.
- Een unieke functie vervalt. Dat is een functie die maar door één medewerker wordt vervuld.
- Een categorie uitwisselbare functies komt in z’n geheel te vervallen.
- De cao kent andere afspraken. Dan moeten de regels uit de cao gevolgd worden.
Als werkgever kun je in sommige situaties afwijken van het afspiegelingsbeginsel:
- Je hebt een onmisbare werknemer en wilt hem buiten de afspiegeling houden. Dit moet je goed onderbouwen omdat de toetsing streng is.
- Je kunt beroep doen op de hardheidsclausule als je een medewerker gedetacheerd hebt bij een inlener.
- Een medewerker die door ziekte of handicap zijn werk niet volledig kan doen.
- Als er een opzegverbod geldt voor de werknemer.
- Als je een medewerker wilt ontslaan waarvoor de loonkostensubsidie is vervallen.
Afwijking bij cao
Soms kent de cao kent andere afspraken en dan gelden de cao-regels.
Andere ontslagvolgorde
Als in de cao andere afspraken zijn gemaakt over de te volgen ontslagvolgorde, dan gelden de regels van het afspiegelingsbeginsel niet. Er kunnen alleen andere regels worden afgesproken als een onafhankelijke en onpartijdige cao-commissie het ontslag vooraf toetst.
10% afwijken van het afspiegelingsbeginsel
Werkgevers hebben de mogelijkheid om maximaal 10% van de werknemers die voor ontslag in aanmerking buiten beschouwing te laten bij het bepalen van de ontslagvolgorde.
Voor uitzendkrachten en medewerkers in de zorg zijn andere ontslagregels van toepassing.
Verwante informatie
Misschien ben je ook geïnteresseerd om onderstaande artikelen te lezen:
Reorganisatieplan opstellen
Opzegverbod: dan kun je je medewerker niet ontslaan
Carla's Consultancy is gespecialiseerd in hr-advies voor mkb-bedrijven in Noordoost-Nederland. Ontslagbegeleiding is daar een onderdeel van. Heb je zelf geen HR-adviseur of heb je behoefte aan tijdelijk extra expertise? Neem gerust contact met mij op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Twitter